بررسی ارتباط اختلالات روان شناختی و عوامل اجتماعی- اقتصادی با بزهکاری نوجوانان

مقدمه: بزهکاری، به معنای اعمال و رفتاری است که بر خلاف قانون و ارزش های جامعه رخ می دهند. اعتقاد بر این است که شناسایی عوامل مرتبط با بزهکاری، مهم ترین اقدام در پیش گیری از وقوع جرم می باشد. هدف از انجام این مطالعه، بررسی و تعیین ارتباط اختلالات روان شناختی و عوامل اجتماعی- اقتصادی با بزهکاری نوجوانان بود. روش ها: این مطالعه ی مورد- شاهدی بر روی 88 نفر (44 نفر از نوجوانان مقیم کانون اصلاح و تربیت به عنوان گروه مورد و 44 نفر از نوجوانان دبیرستانی 18-15 ساله به عنوان گروه شاهد) انجام شد. جهت جمع آوری مشخصات دموگرافیک، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی، از پرسش نامه ی محقق ساخته و جهت گرداوری اطلاعات روان شناختی، از پرسش نامه های اختلال سلوک، اختلال بیش فعالی- نقص توجه، اضطراب و افسردگی استفاده شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون های 2 χ و مدل logistic regression در نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: اختلالات روان شناسی شامل اضطراب (001/0 > p) و افسردگی (001/0 > p) به طور معنی داری در گروه مورد نسبت به گروه شاهد بالاتر بود. نسبت افرادی که سابقه ی فرار از منزل (001/0 = p)، مصرف مواد مخدر (001/0 > p)، طلاق والدین (001/0 > p)، بزهکاری در خانواده (001/0 > p)، تنبیه بدنی (032/0 = p)، مصرف مواد در خانواده (001/0 = p)، وجود دوستان با سابقه ی کیفری (002/0 = p) و پرخاشگری (004/ = p) داشتند، در گروه مورد به طور معنی داری بالاتر از گروه شاهد بود. سطح تحصیلات نوجوانان (001/0 > p)، والدین آن ها (037/0 = p) و میزان درآمد خانواده (001/0 = p)، در گروه مورد پایین تر از گروه شاهد بود. نتایج آنالیز چند متغیره با استفاده از مدل logistic regression ارتباط مستقل و معنی داری بین مصرف مواد مخدر و اضطراب با بزهکاری نوجوانان نشان داد. نتیجه گیری: اختلالات روان شناسی، عوامل خانوادگی، سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی با بزهکاری در ارتباط است. ضمن توجه به این عوامل، رفتارهای فردی مانند مصرف مواد مخدر و اضطراب، از اهمیت ویژه ای در بروز رفتار مجرمانه در نوجوانان برخوردار می باشد و انجام مداخلات مناسب در جهت اصلاح این رفتارها توصیه می گردد.